Stanisław Sommer: bohater powstania i mistrz obiektywu

Stanisław Sommer ps. „Makina” – życie i pseudonim

Stanisław Sommer, znany również pod konspiracyjnym pseudonimem „Makina”, był postacią niezwykłą, której losy splotły się nierozerwalnie z burzliwą historią Polski XX wieku. Urodzony 12 listopada 1923 roku w Jaworznie, swoje młodzieńcze lata spędził w cieniu narastającego konfliktu, który wkrótce miał odmienić oblicze Europy i losy jego pokolenia. Już jako młody człowiek wykazywał się odwagą i zaangażowaniem, wstępując w szeregi Armii Krajowej. Pseudonim „Makina”, którym się posługiwał, być może odzwierciedlał jego zapał, precyzję działania lub po prostu był nawiązaniem do technicznych zainteresowań, które towarzyszyły mu przez całe życie. Jego droga jako żołnierza i świadka historii rozpoczęła się na długo przed tragicznymi wydarzeniami Powstania Warszawskiego, kształtując w nim postawę pełną poświęcenia i determinacji.

Stanisław Sommer – jaworznianin w sercu Warszawy

Choć Stanisław Sommer urodził się w Jaworznie, jego życie i kluczowe doświadczenia związane są nierozerwalnie z Warszawą, miastem, które kochał i o które walczył. W okresie okupacji mieszkał przy ulicy Hożej 42, co czyniło go świadkiem codziennego życia stolicy pod niemiecką władzą. To właśnie w Warszawie, w sercu narodu polskiego, rozwijał swoje pasje i podejmował decyzje, które zaważyły na jego przyszłości. Jako młody człowiek, żołnierz Armii Krajowej, w pełni utożsamiał się z walką o wolność stolicy, stając się integralną częścią jej heroicznej obrony. Warszawa była dla niego miejscem, które wymagało obrony, ale także przestrzenią, w której mógł realizować swoje marzenia i plany po zakończeniu wojny.

Udział w powstaniu warszawskim

Stanisław Sommer – powstańcze biogramy i walka

Stanisław Sommer ps. „Makina” zapisał się w historii Powstania Warszawskiego jako kapral podchorąży Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, walczący w szeregach batalionu „Czata 49” Zgrupowania „Radosław”. Jego biogram powstańczy to świadectwo niezwykłej odwagi i determinacji. Walczył na najtrudniejszych odcinkach powstania: na Woli, gdzie rozegrały się jedne z najbardziej dramatycznych wydarzeń, na historycznym Starym Mieście, a także na przyczółku czerniakowskim. Szczególnie dramatyczny był dla niego 12 sierpnia 1944 roku, kiedy to został ranny w rejonie Stawek, na przyczółku Czerniakowskim. Mimo ciężkich obrażeń, jego walka trwała. 20 września 1944 roku, w grupie rannych, dokonał niezwykłego wyczynu, przepływając Wisłę, ratując tym samym życie i dając nadzieję na dalsze życie. Za swoje zasługi i bohaterstwo został odznaczony Orderem Virtuti Militari, najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym, co podkreśla jego wyjątkową rolę w walce o niepodległość.

Fotograficzne świadectwo powstania warszawskiego

Jednym z najbardziej poruszających aspektów dziedzictwa Stanisława Sommera jest jego działalność jako fotografa. Wyposażony w aparat Contax, dokumentował rzeczywistość powstania, tworząc unikalne świadectwo tamtych dni. Jego zdjęcia, choć nieliczne, stanowią bezcenny materiał historyczny. Udało mu się uchwycić w kadrze atmosferę walki, codzienne życie żołnierzy i mieszkańców walczącej Warszawy. Wśród ocalałych fotografii znajdują się ujęcia żołnierzy batalionu „Czata 49” z plutonów por. „Piotra” i „Czarnego” na ulicy Wolskiej, widok rusznikarni przy ulicy Karolkowej, czy pluton „Szczęsnego” w Domu Bankowym. W pamięci zachowały się również portrety, jak sanitariuszka „Xenia” i por. „Piotr”. Te fotografie, mimo że ocalało ich kilkanaście z rejonu Starego Miasta, są niezwykle cenne, pozwalając nam spojrzeć na Powstanie Warszawskie oczami jego uczestnika, który potrafił połączyć rolę żołnierza z wrażliwością artysty.

Dziedzictwo Stanisława Sommera

Karolina Korwin-Piotrowska o pokoleniowej traumie wojennej

Dziedzictwo Stanisława Sommera wykracza poza jego działalność wojskową i fotograficzną. Jako ojciec znanej dziennikarki Karoliny Korwin-Piotrowskiej, jego doświadczenia wojenne i powojenne miały głęboki wpływ na rodzinę. Karolina Korwin-Piotrowska wielokrotnie podkreślała, jak ważne jest zrozumienie pokoleniowej traumy wojennej. W kontekście ojca, który przeszedł przez tak wiele, mówiła o tym, jak pewne rzeczy, z którymi się borykał, były niełatwe do zrozumienia dla młodszych pokoleń. Jej wypowiedzi często nawiązują do trudnych doświadczeń, które kształtują nie tylko jednostkę, ale także jej potomków, podkreślając wagę pamięci i przepracowywania trudnych historii. To świadectwo pokazuje, jak wydarzenia historyczne wpływają na kolejne pokolenia, tworząc subtelne, ale znaczące więzi i wyzwania.

Stanisław Sommer: chemik, pisarz i twórca wystaw

Po wojnie Stanisław Sommer z powodzeniem kontynuował swoje życie, rozwijając się w wielu dziedzinach. Uzyskał tytuł magistra inżyniera, a jego kariera naukowa skupiła się na chemii, ze szczególną specjalnością w dziedzinie fotochemii. Pracował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem. Był również aktywny w środowisku fotograficznym, współredagując ceniony miesięcznik „Fotografia”. Jego zaangażowanie w rozwój tej dziedziny doprowadziło go do współautorstwa znaczącej wystawy fotograficznej „Warszawa oskarża”. Sommer był również płodnym pisarzem, autorem wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych poświęconych fotografii. Wśród jego prac znalazły się takie tytuły jak „Proces negatywowy i pozytywowy w fotografii”, „Ćwiczenia rysunkowe z technologii chemicznej”, „Fotografia na materiałach nietypowych” czy „Vademecum fotografa”. Jego wszechstronność pokazuje, jak głęboko był związany z fotografią, zarówno od strony technicznej, jak i artystycznej oraz edukacyjnej.

Pamięć o Stanisławie Sommerze

Stanisław Sommer ps. „Makina” – miejsca pamięci

Pamięć o Stanisławie Sommerze, ps. „Makina”, jest żywa i kultywowana poprzez różne formy upamiętnienia. Jego postać i dokonania są obecne w miejscach symbolicznych dla historii Polski i Warszawy. Grób bohatera znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w specjalnej kwaterze „Czaty 49”, co jest bezpośrednim nawiązaniem do jego jednostki powstańczej. To miejsce stanowi ważny punkt dla osób pragnących oddać hołd żołnierzom walczącym o wolność. Ponadto, jego fotografie i świadectwo życia są częścią dokumentacji Muzeum Powstania Warszawskiego, gdzie pośmiertnie został upamiętniony na wystawach, przybliżając zwiedzającym jego postać i rolę w historii. Te miejsca pamięci pozwalają na trwałe wpisanie jego historii w świadomość społeczną, przypominając o jego odwadze i wkładzie w walkę o niepodległość.

Stanisław Sommer – DESA Unicum i pośmiertne uznanie

Pośmiertne uznanie Stanisława Sommera znalazło wyraz również w sferze artystycznej i kolekcjonerskiej. Dom aukcyjny DESA Unicum wielokrotnie wystawiał na sprzedaż prace związane z jego dziedzictwem, w tym unikatowe fotografie z Powstania Warszawskiego. Takie wydarzenia nie tylko przyciągają kolekcjonerów i miłośników historii, ale przede wszystkim służą upowszechnianiu wiedzy o jego twórczości i życiu. Poprzez aukcje i wystawy dzieł sztuki, a także poprzez publikacje naukowe i popularnonaukowe, pamięć o Stanisławie Sommerze jest podtrzymywana i przekazywana dalej. Jego wszechstronne dokonania – jako żołnierza, fotografa, chemika i pisarza – sprawiają, że pozostaje on ważną postacią w polskiej historii, inspirując kolejne pokolenia do pielęgnowania pamięci o trudnych, ale jakże ważnych momentach z przeszłości.